Шериг херээнде чиигелделер

Шериг албан-хүлээлгезин эрттирер хар-назыны четкен российжи хамаатыларның күскү келдириишкин он айныӊ 1-ден он ийи айныӊ 31-ге чедир, часкы шеригже келдириишкини – дөрт айныӊ 1-ден чеди айның 15-ке чедир уламчылаар.

Хоойлуда көрдүнгени-биле 18-тен 27 харга чедир оолдар дарый келдириишкин-биле шериг эрттирер хүлээлгелиг. Шериг баар кыйгырыгны алган соонда, эмчи шинчилгезин, өг-бүле байдалын, херекке онаажып-онаашпайн турганын дээш, шупту хыналданы эртип белеткенир.
Кымны шериг эртеринче албайн барып болурул?

Эмчи шинчилгезиниң түңнелинде шеригже келдирикчилерниң даңзызы:
— А (шериг хүлээлгезинге шын херек);
— Б (шериг албан-хүлээлгезинче чугула эвес кызыгаарлаашкынныг барып болур);
— В (чугула херек курлавырже үндүрер, чүгле дайын-чаа үезинде кыйгырар);
— Г (кезек үе дургузунда шериг округундан хосталган, 6-12 ай дургузунда хос­талгалыг);
— Д (шериг округунга херек чок).

Сөөлгү даңзы дээрге шериг албан-хүлээл­геден дайын-чаа үезинден-даа бүрүн хостаткан.

Шериг албан-хүлээлгезинче дараазында аарыгларлыг кижилерни албас.
— шизофрения (угаан солуудаар аарыг);
— карактың шыңгыы аарыглары;
— гипертония (хан базыышкынының аарыы);
— плоскостопие (таваңгай аарыы);
— ижин оюлганының аарыы;
— ВИЧ;
— сколиоз (дурт-сын үрелиишкининиң аарыы);
— астма (тыныш муңгашталыр аарыг);
— эпилепсия (далар аарыг);
— семириир аарыг.

Шериг албан-хүлээлгезин эртеринге хамаарылгалыг хоойлу-дүрүмнерден аңгыда, хуусаазын соңгаарладырының данзызы:
1.1. кадыының байдалы-биле 1 чылдың дургузунда шериг албанындан хос­тадып турары-биле;
1.2. чоок кижилерин ажаап-карактап турар, оон өске көөр кижилери чок, хоой­лу ёзугаар оларны карактаар ужурда, чамдык кижилери чүгле күрүнениң хандырылгазында, федералдыг түңнел-биле кадыының байдалы эмчи холунда турар кижилерин азырап турары-биле;
1.2.1. назы-хар четпээн төрээн дунмазының азыракчызы, оларны оон өске хоойлу ёзугаар ажаап-карактаар кижилер чок болур болза;
1.3. чаш төлдү иези чокка, чааскаан азырап турар болза;
1.4. ийи азы оон-даа хөй ажы-төлдүг болза;
1.5. үш хар четпээн инвалид төлдүг болза;
1.6. иштики херектер ажыл-албанының, каайлы ажыл-албанының дээди өөредилге черлерин доозуп, дужаал алыр болза;
1.6.1. Россия Федерациязының национал гвардия шериин дорт дээди эртем-биле доозуп, тускай дужаал ап алыр болза;
1.7. бичии төлдүг, өөнүң-ишти иштиг-­сааттыг 22 неделядан бичии болза;
1.8. Күрүне Думазының депутады, Россия Федерациязының федералдыг чыыжының депутады, хоойлу үндүрер күрүнениң эрге-чагыргазының депутады, төлээлекчилерниң муниципалдыг эртемнериниң депутады болур болза;
1.9. Россия Федерациязының хоойлу-дүрүмү ёзугаар күрүне эрге-чагыргазының болгаш эрге-чагырганың чер-чер органнарының соңгулдаларынга депутат болур болза.

Очно өөренип турар чылдагаан база шериг албан-хүлээлгезиниң эртер хуусаа­зын узадып турар деп 24 дугаар Федералдыг хоойлуда бижээн.

Шериг албан-хүлээлгезин эртер хуусаазын узадыр деп бодаар болза, чурттап турар чериниң шериг комиссариадынга шынзылга бижикти чедирер.

Шериг албан-хүлээлгезин эртеринден ойталалаары

Шериг албанынче келдириишкин­ни алгаш келбес болза, ол Россия Федерация­зының хоойлузунуң үрег­декчизи болур.

Чөптүг чылдагаан-биле келдирииш­кинче барып шыдавас болза, шериг комиссариадынга баш бурунгаар чугаа­лааш, херек документилерни бээр.

Шериг албан-хүлээлгезинден ойталаа­ры кеземче харыысалга болгаш 200 муң акшага торгаар азы чок болза 2 чылга хос­талгазын казыыр.

Немелде консультация алыр болза, ТР-ниң шериг комиссариадының 8 (394-50)2-11-04 телефон дугаарынче долгап болур.

ТР-ниң шериг комиссариадының
материалын Алдынай СААЯ очулдурган,

«Тываныӊ аныяктары», №6, алды ай.